Tìm hiểu về bệnh lao và cách phòng tránh.
Lao là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Lao (Mycobacterium tuberculosis) gây nên. Bệnh Lao có thể gặp ở tất cả các bộ phận của cơ thể như Lao màng phổi, Lao hạch bạch huyết, Lao màng não, Lao xương khớp, Lao màng bụng, Lao hệ sinh dịch - tiết niệu, Lao ruột… trong đó Lao phổi là thể Lao phổ biến nhất (chiếm 80 - 85% tổng số ca bệnh) và cũng là thể chính có khả năng lây truyền bệnh Lao.
Đường lây truyền của bệnh Lao phổi
Bệnh Lao phổi là bệnh lây truyền qua đường hô hấp. Người bị lây bệnh do hít phải không khí có chứa vi khuẩn lao, do người mắc Lao phổi giai đoạn tiến triển ho, khạc, hắt hơi ra môi trường.
Những yếu tố liên quan đến sự lây truyền bệnh lao phụ thuộc số lượng vi khuẩn lao do người bệnh đào thải ra môi trường và sự thông khí tại khu vực phơi nhiễm; thời gian tiếp xúc của người lành với các hạt khí dung bị nhiễm vi khuẩn lao; mức độ vi khuẩn càng nhiều, thời gian tiếp xúc thường xuyên liên tục tỷ lệ lây nhiễm càng cao. Vì vậy để dự phòng bệnh lao cần áp dụng các biện pháp nhằm giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn lao và giảm nguy cơ từ nhiễm lao sang bệnh lao.
Người có nguy cơ cao mắc bệnh Lao phổi
- Người nhiễm HIV.
- Người tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây, đặc biệt trẻ em.
- Người mắc các bệnh mạn tính: loét dạ dày - tá tràng, đái tháo đường, suy thận mạn,...
- Người nghiện ma túy, rượu, thuốc lá, thuốc lào.
- Người sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài như corticoid, hóa chất điều trị ung thư,…
Các triệu chứng nghi ngờ của bệnh Lao phổi
- Ho kéo dài trên 2 tuần (ho khan, ho có đờm, ho ra máu) là triệu chứng nghi Lao quan trọng nhất.
Ngoài ra còn có các triệu chứng như: Gầy sút, kém ăn, mệt mỏi; sốt nhẹ về chiều; ra mồ hôi “trộm” ban đêm; đau ngực, đôi khi khó thở.
Khi có các biểu hiện như trên, người bệnh cần đến ngay Trạm y tế, các Tổ chống lao khu vực, thành phố để được tư vấn, khám xét, chẩn đoán và điều trị sớm. Đặc biệt khi bị bệnh lao phải điều trị càng sớm càng tốt, tránh lây lan cho những người trong gia đình và người xung quanh. Khi được chẩn đoán mắc lao, người bệnh sẽ được quản lý và điều trị miễn phí và được hướng dẫn các biện pháp phòng chống lây nhiễm cho cộng đồng và gia đình.
Triệu chứng của bệnh lao phổi
Điều trị bệnh Lao
Để điều trị bệnh lao hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ đúng phác đồ, hướng dẫn của thầy thuốc, thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường nơi mình sống và cư trú.
Khi bệnh nhân không tuân thủ điều trị nhiều lần dẫn đến tình trạng kháng thuốc gây khó khăn lớn trong quá trình điều trị, bệnh lao trở nên nguy hiểm và khả năng tử vong cao. Điều trị bệnh lao thông thường đã rất tốn kém thì việc điều trị lao kháng thuốc lại càng tốn kém hơn. Thời gian điều trị Lao kháng thuốc có thể cần kéo dài đến 24 tháng. Nguy hiểm hơn nữa là những bệnh nhân mắc Lao kháng đa thuốc chưa được quản lý sẽ là nguy cơ cao tiếp tục lây nhiễm vi khuẩn lao kháng đa thuốc cho xã hội.
Người nhiễm Lao và người bị bệnh Lao
Không phải ai hít phải vi khuẩn lao cũng trở thành người bệnh Lao. Người mang vi khuẩn lao nhưng không có dấu hiệu của bệnh Lao được gọi là người nhiễm Lao. Ở người nhiễm, vi khuẩn Lao không sinh trưởng được do có sự khống chế của hệ thống miễn dịch, nó tồn tại trong cơ thể người nhiễm dưới dạng không hoạt động nên người nhiễm Lao không có khả năng truyền bệnh cho người khác. Vi khuẩn Lao có thể tồn tại trong cơ thể người nhiễm suốt đời dưới dạng không hoạt động, nhưng chúng cũng có thể trở thành vi khuẩn lao hoạt động, gây bệnh Lao khi sức đề kháng người nhiễm Lao suy giảm.
Khả năng người bị nhiễm Lao trở thành người bệnh Lao phụ thuộc vào hai yếu tố: mức độ nhiễm nhiều hay ít (số lượng vi khuẩn hít phải) và sức đề kháng của cơ thể. Những yếu tố thuận lợi để tiến triển thành bệnh Lao là: những người suy dinh dưỡng, người sống ở không gian chật hẹp, thông khí không đầy đủ, người nghiện rượu, hút thuốc lá, đái tháo đường, AIDS và người nhiễm chủng vi khuẩn lao kháng thuốc.
Để phòng chống bệnh lao có hiệu quả chúng ta cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
- Tiêm phòng vác xin BCG đầy đủ cho trẻ em dưới 1 tháng tuổi.
- Rèn luyện nâng cao sức khoẻ, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý.
- Đảm bảo vệ sinh môi trường nơi ở của người bệnh: thông khí tự nhiên (cửa ra vào, cửa sổ, ô thoáng), tận dụng ánh nắng mặt trời càng nhiều càng tốt vì vi khuẩn lao dễ bị mất khả năng gây bệnh dưới ánh nắng mặt trời.
- Thường xuyên phơi nắng đồ dùng cá nhân, chiếu, chăn, màn…
- Phát hiện sớm người mắc bệnh điều trị kịp thời và đúng phác đồ để không còn khả năng lây bệnh cho người khác.
- Với người bệnh Lao phổi:
+ Phải tuân thủ điều trị theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc để tránh nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng, khả năng lây bệnh sẽ giảm mạnh khi người bệnh được điều trị từ 2 - 4 tuần.
+ Người bệnh Lao phải đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác; khi ho, hắt hơi phải che miệng.
+ Không khạc nhổ bừa bãi, khạc đờm vào khăn giấy rồi đốt, rửa tay với xà phòng thường xuyên.
Vì sức khoẻ của bạn, gia đình và cộng đồng, mọi tổ chức và mỗi cá nhân hãy tích cực tham gia vào các hoạt động phòng chống bệnh Lao. Công tác phòng chống bệnh Lao không phải của riêng ai:
"Vì một Việt Nam không còn bệnh Lao" vào năm 2030, mọi người, mọi nhà hãy tích cực thực hiện tốt các biện pháp phòng chống bệnh Lao.
